کاربرد روش دلفی و شیوه‏ی دیمتل در شناسایی و ساختاردهی به شاخص‏های تأثیرگذار بر چابکی لجستیک بحران

وقوع حوادث غیرمترقبه و فجایع طبیعی و اثرات ناشی از وقوع آن‏ها، جوامع کنونی را ملزم به انجام برنامه ‏ریزی ‏های لازم برای رویارویی و کاهش اثرات مخرب مربوطه نموده است. اگر چه در حوادث کوچک، انجام این کار به صورت تجربی امکان‏ پذیر است و نیاز به ابزار خاصی ندارد اما در حوادث با ابعاد بزرگ‏تر و فجایع طبیعی نظیر سیل، زلزله، حوادث اقتضایی و به ‏ویژه جنگ، به دلیل پیچیدگی عوامل درگیر، انجام آن به‏ صورت تجربی امکان ‏پذیر نیست و برای اتخاذ تصمیم‏ های مختلف، نیاز به ابزارهای تصمیم‏ گیری وجود دارد. یکی از ارکان اصلی مدیریت بحران، لجستیک بحران یا لجستیک اضطراری است. در همین راستا هدف اصلی این مقاله ارائه‏ ی مدلی برای ساختاردهی و شناسایی تأثیر عوامل مؤثر بر لجستیک اضطراری است تا از این طریق بتوان تصمیمات مناسبی برای فعالیت‏های لجستیک بحران به نحوی اتخاذ نمود تا بهترین استفاده از منابع صورت پذیرفته و بیشترین کارایی برای کاهش اثرات بلایا حاصل گردد. در این مقاله برای شناسایی شاخص‏ های اصلی تأثیرگذار بر چابکی لجستیک اضطراری از روش دلفی1 و برای ساختاردهی به شاخص‏های تأثیرگذار و شناسایی تأثیر و تأثر این شاخص‏ها، از تکنیک دیمتل2 استفاده شده است. جامعه ‏ی آماری پژوهش کلیه‏‏ ی افراد متخصص در حوزه‏ ی لجستیک است که یک نمونه ‏ی 10 نفره از آن‏ها استخراج و با استفاده از روش دلفی مشخص گردید که پویایی، سرعت عمل، قابلیت تداوم و استمرار پشتیبانی، آمادگی، یکپارچگی و ارتباط مؤثر میان عناصر درگیر، انعطاف ‏پذیری، واکنش ‏پذیری و فناوری اطلاعات هشت شاخص اصلی تأثیرگذار بر لجستیک اضطراری هستند. همچنین نتایج تحقیق در خصوص ساختاردهی به عوامل مؤثر بر چابکی لجستیک با استفاده از تکنیک دیمتل نشان داد، که عوامل «فناوری اطلاعات» و «پویایی» تأثیرگذارترین عوامل و «واکنش ‏پذیری» و «قابلیت تداوم و استمرار پشتیبانی» دارای کمترین تأثیر و تأثیرپذیرترین متغیرها هستند.